Operacionet
Kolelitiza
Cdo ditë dëgjojmë nga miqtë, të njohurit ose të afërmit përreth nesh që thonë se ata kanë ‘gurë’. Ata padyshim do të thotë se kanë gurë në fshikëzën e tëmthit.Eshtë e rëndësishme të dimë saktësisht se çfarë ndodh me një problem kaq të zakonshëm, sepse të gjithë e kemi tëmthin, por “gurët e tëmthit” i kanë vetëm një 10-25% të popullsisë. Disa frikësohen, disa i nënvlerësojnë dhe ata thjesht nuk dinë si ta trajtojnë. Por le të hedhim një vështrim në disa parametra themelorë të problemit.
Fshikëza e tëmthit është një qese e vogël me madhësi dhe formë si dardha. Ndodhet në sipërfaqen e poshtme të mëlçisë, në anën e sipërme të djathtë të abdomenit. Eshtë e lidhur me sistemin kryesor të drenazhimit te bilës me një tub të vogël, kanalin cistik. Roli kryesor i fshikëzës së tëmthit është ruajtja dhe koncentrimi i bilës, e cila prodhohet dhe ekskretohet nga mëlçia vazhdimisht. Pas një vakti kryesor me yndyrë, fshikëza e tëmthit kontraktohet dhe dërgon një bilë të trashë në zorrë. Kjo shërben për të arritur tretjen kryesisht të yndyrnave dhe vitaminave. Pasi të mbarojë vakti, fshikëza e tëmthit relaksohet dhe fillon të rimbushet me bilë.
Bila është një lëng jeshil që përmban kripëra biliare, kolesterol, bilirubin dhe lecithin. Mëlçia prodhon rreth 850 m bilë l çdo ditë.
Si mund të pësoni gurë në fshikëzën e tëmthit?
Gurët formohen kur ndonjë prej përbërësve biliare (veçanërisht kolesteroli ose bilirubina) ndalojnë të jenë të tretshme (ndoshta për shkak të mbisaturimit të solucionit) dhe shkaktojnë sedimente dhe kristale. Kjo formon rërën në fshikëzën e tëmthit dhe gurët. Ne nuk e dimë pse disa shfaqin gurë në tëmth dhe disa jo. Por ne dimë disa faktorë që rrisin rrezikun e gurëve.
Gjithashtu, mënyra se si dieta ndikon është e paqartë, por dietat e larta në kolesterol dhe yndyrë dhe fibra të pakta mund të rrisin shanset e gurëve të tëmthit. Kështu, pacientët me sëmundje të rënda të mëlçisë ose sëmundje të gjakut shpesh paraqiten me gurë bilirubine. Sidoqoftë, më shpesh, ne gjejmë gurë kolesteroli, veçanërisht te femrat mbi 20 vjeç (sidomos shtatzëna) dhe tek meshkujt mbi 50 vjeç, njerëzit obezë, njerëzit në dieta të përshpejtuara me humbje të shpejtë të peshës, dhe ata që marrin ilaçe (siç janë kontraceptivët ose ilaçet për kolesterolin).
Sidoqoftë, në shumicën e rasteve nuk ka ndonjë arsye specifike për praninë e gurëve të tëmthit, përveç moshës ose një predispozicioni familjar.
Kolelitiaza: Simptomat
Simptoma më tipike e gurëve në fshikëzën e tëmthit është dhimbja e fortë konstante në pjesën e sipërme të djathtë të abdomenit, me reflektime të ndryshme (te stomaku, shpina, midis shpatullave, shpatulla e djathtë dhe gjetkë). Mund të zgjasë deri në 15 minuta ose orë, mund të shoqërohet me nauzea, të vjella ose djersitje dhe mund të shoqërohet me ethe dhe / ose verdhëz (zverdhje). Episodet e dhimbjes mund të vijnë papritmas me intervale javësh, muajsh apo madje vite pa dhimbje fare.
Dhimbja e kolelitiazës vjen nga bllokimi i kanalit të tëmthit nga një gur. Kur bllokimi zgjatet (për disa orë) fshikëza e tëmthit fillon të inflamohet. Kjo gjendje quhet kolecistititi akut dhe karakterizohet nga ethe, dhimbje e zgjatur dhe eventualisht përkeqësim i përmbajtjes së fshikëzës së tëmthit. Në këtë rast, shtrimi në Klinikë, mjekimi dhe shpesh operacioni urgjent janë të nevojshme. Simptoma të tjera atipike të kolelitiazës janë dispepsi (meteorizëm, skuqje), nauze difuze në bark, veçanërisht pas vakteve yndyrore, çrregullim i ngjyrës së jashtëqitjes, dhimbje stomaku ose në shpinë.
Komplikacione më serioze mund të ndodhin kur gurët kalojnë nëpër kanalin biliar, domethënë tubin që lidh mëlçinë me intestinin. Atëherë mund të shkaktojë inflamacion të rëndë në kanalin biliar dhe mund të shkaktojë kolangitit akut ose inflamacion ascendent që arrin në mëlçi dhe krijon abscese të mëlçisë. Nëse gurët bllokojnë duktin pankreatik (i cili dërgon lëngun pankreatik – enzimat – në intestin), atëherë mund të shkaktojë një sëmundje shumë kërcënuese për jetën: pankreatitin akut. Të gjitha këto situata janë të rrezikshme dhe duhet të trajtohen me kujdes të duhur në një Klinikë apo Spital.
Shumë njerëz me gurë në tëmth nuk kanë simptoma, dhe i zbulojnë rastësisht ndërsa ekzaminohen për një arsye tjetër. Cdo vit 1-3% e popullsisë do të ketë kolik biliar, ndërsa 20-33% e pacientëve do të kenë simptoma mbi 20 vjet. Shumica e pacientëve kanë simptoma para se të ndërlikohen. Pas kolikës biliare, 3-9% e pacientëve pësojnë simptoma të rënda çdo vit, 1-3% kanë komplikacione të rënda dhe 3-8% i nënshtrohen kolecistektomisë. 50% e personave me simptoma të lehta do të kenë komplikacione brenda 20 viteve.
Si diagnostikohet kolelithiaza?
Pjesa më e rëndësishme e procesit diagnostikues është marrja e një anamneze të mirë të pacientit, përshkrimi i simptomave të pacientit dhe ekzaminimi klinik i mjekut. Teste shtesë të gjakut janë të nevojshme për të kontrolluar funksionin e mëlçisë dhe drenazhin biliar. Një element kryesor i diagnozës është konfirmimi i çdo dyshimi me anë të ndonjë metode imazherie.
Më të zakonshmet janë EKO dhe tomografia kompjuterike (CT Scans). Në raste të jashtëzakonshme, kur gurët kanë hyrë në duktin komun hepatik ose duktin koledok, mund te nevojiten MRCP ose madje edhe procedura më invasive. Kolangiopankreatografia Reverse Endoskopike (ERCP), ku kryhet një ekzaminim i ngjashëm.dukti biliar mund të kontrollohet dhe pastrohet. Zgjedhja e metodës së duhur varet nga mjeku specialist i cili është përgjegjës për ekzaminimin dhe zgjidhjen e problemit të pacientit.
Trajtimi / Terapia
Kolecistektomia është operacioni që indikohet në secilin rast të kolelithiazës, ose pas episodeve të kolecistitit litik / kolangitit ose pankreatitit. Nuk ka absolutisht asnjë mënyrë tjetër për të hequr gurët nga fshikëza e tëmthit. Zbatimi i litotripsisë, siç është rasti me gurë të mëdhenj në veshka, nuk ka aspak efikasitet ne bile dhe, nga ana tjetër, mund të shkaktojë probleme dhe komplikacione të rëndësishme. Nuk ekzistojnë ilaçet që “thërrmojnë” gurët. Kolecistektomia është kryesisht një procedurë paraprake, pasi bëhet për të parandaluar të gjitha ndërlikimet e mësipërme.
Njëzet – njëzet e pesë vjet më parë, kolecistektomia bëhej ‘e hapur’, domethënë me një incision të madh në pjesën e sipërmë të djathtë të barkut. Pacienti duhej të qëndronte në spital për 4-6 ditë pas këtij operacioni, dhe vuante nga dhimbje të forta pas operacionit. Tani, kirurgjia laparoskopike, e kryer nga kirurgë të specializuar dhe të trajnuar adekuat, ka zgjidhur këto probleme të kirurgjisë së hapur.
Kolecistektomia laparoskopike kryhet me 3-4 vrima të vogla në abdomen, pacienti qëndron në spital për më pak se 24 orë, mobilizimi dhe shërimi i tij është i menjëhershëm, dhe dhimbja është pothuajse inekzistente.
Ndërhyrje Laparoskopike
- Λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή
- Apendektomi laparoskopike
- Hernie Inguinale (EkstraPeritoniale Totale)
- Hernie Inguinale (EkstraPeritoniale Totale)
- Hernia femorale
- Hernia umbilikal
- Hernie incizionale
- Hernie e Linjes mediale
- Sports hernia
- Riparim Laparoskopik i Hernies Hiatale
- Terapia laparoskopike e achalasia
- Kolektomia laparoskopike
- Sëmundjet beninje (divertikuliti)
- Sëmundje malinje
- Reseksioni laparoskopik i mëlçisë, kisti renal dhe splenik
- Terapia laparoskopike e adezioneve
- Laparoskopia diagnostike
